تاریخ انتشار: جمعه / 05 دی 1393 / 06:15

تعداد بازدید: 3362

تام و جری {پروندۀ جامع} Tom and Jerry

بدون شک یکی از مشهورترین و محبوبترین مجموعه انیمیشنهای تاریخ، مجموعه انیمیشنهای «تام و جری» است. موش و گربه‌ای که گاه به خاطر حفظ بقا، گاه به خاطر کَل‌کَل و تفریح و گاه به خاطر دلایل ریز و درشت دیگر، همواره با هم در حال جنگ و جدل بوده و هستند. دو طرف این نزاع بی‌پایان معرف حضور همگان هست: گربه‌ای به نام «تام» و موشی به نام «جری». همان دو شخصیتی که در طی سالیان سال، با سرگرم کردن کودکان و حتی بزرگترها، سهم به سزایی در معرفی پدیده‌ای به نام انیمیشن (کارتون) داشته‌اند. در ادامۀ این مطلب نگاهی خواهیم داشت به سیر تولید انیمیشنهای تام و جری در دوره‌های مختلف. با ما همراه باشید.

دورۀ هانا-باربرا (1940 تا 1958 میلادی)

تصویری از نخستین قسمت «تام و جری» که با عنوان «پیشی تیپا می‌خورد» منتشر شد.

نخستین قسمت از سری انیمیشنهای «تام و جری»، انیمیشنی کوتاه بود که در سال 1940 میلادی ساخته شد. عنوان این انیمیشن «Puss Gets the Boot» نام داشت که ترجمۀ آن می‌شود عبارتی نظیر «پیشی با تیپا بیرون انداخته می‌شود» یا به زبان ساده‌تر «پیشی تیپا می‌خورد». خالقان این انیمیشن (و به طور کل دو شخصیت تام و جری) دو هنرمند آینده‌دار به نامهای «ویلیام هانا» و «جوزف باربرا» بودند. در طرح اولیۀ آنها نام شخصیت گربه «جاسپر» (Jasper) و نام شخصیت موش «جینکس» (Jinx) بود اما پس از مدتی آنها تصمیم گرفتند که نام گربه و موش را به «تام» و «جری» تغییر دهند. هانا و باربرا در ابتدا برای «مترو-گلدوین-مایر کارتون استودیو» (Metro-Goldwyn-Mayer Cartoon Studio) کار می‌کردند اما پس از تعطیلی این استودیوی آمریکایی در سال 1957 میلادی، آنها استودیوی اختصاصی خود را با نام «هانا-باربرا پروداکشنز» (Hanna-Barbera Productions) تأسیس کردند. هانا و باربرا در بین سالهای 1940 تا 1958 میلادی، 114 قسمت از انیمیشنهای کوتاه تام و جری را تولید کردند که معمولاً از این آثار با نام انیمیشنهای تام و جری «دورۀ هانا-باربرا» یاد می‌شود.

دورۀ جین دایچ (1961 تا 1962 میلادی)

در سال 1960 میلادی، کمپانی «مترو-گلدوین-مایر» (به اختصار: اِم‌جی‌اِم)، حق امتیاز تولید انیمیشنهای تام و جری را مجدداً در اختیار گرفت. این کمپانی قراردادی را با استودیوی «رامبراند فیلمز» (Rembrandt Films) منعقد کرد تا 13 قسمت از انیمیشن تام و جری در آن سوی آبها یعنی در اروپا ساخته شود. مراحل تولید این مجموعه در طی سالهای 1961 تا 1962 میلادی در کشور چکسلواکی سابق انجام شد و کارگردانی هر 13 قسمت نیز به «جین دایچ» (Gene Deitch) سپرده شد. این سری از انیمیشنها که از آنها با عنوان انیمیشنهای تام و جری «دورۀ جین دایچ» یاد می‌شود، با استقبال سرد منتقدان مواجه شد و در جذب مخاطب نیز تا حدود زیادی ناکام ماند.

دورۀ چاک جونز (1963 تا 1967 میلادی)

«چاک جونز» چهره‌ای شناخته شده در دنیای کارتون و انیمیشن است. یکی از سرشناس‌ترین انیمیشن‌سازان دنیا که اعتبار خوبی در بین منتقدان و مخاطبان دارد. جونز پس از اخراج از استودیوی «وارنر برادرز کارتونز» (Warner Bros. Cartoons) تصمیم گرفت استودیی مستقل برای خود تأسیس کند. او در این راه از یکی از همکاران خود به نام «لِس گُلدمن» (Les Goldman) کمک گرفت و استودیویی را با نام «سیب تاور 12 پروداکشنز» (Sib Tower 12 Productions) تأسیس کرد. در سال 1963، جونز و گلدمن پروژۀ ساخت 34 قسمت از انیمیشنهای کوتاه تام و جری را پذیرفتند تا عصری جدید برای موش و گربۀ دوست‌داشتنی رقم بزنند. چاک جونز و تیم تحت سرپرستی‌اش در اولین قدم، اقدام به تغییراتی اساسی در طراحی و شخصیت‌پردازی تام و جری کردند. طراحی دو این شخصیت کاملاً رنگ و بوی سایر شخصیتهای چاک جونز را گرفت و طنز داستانها نیز به طنز مورد علاقۀ او نزدیک شد. از ویژگیهای برجستۀ طراحی چاک جونز، ایجاد چین و چروک در چهرۀ شخصیتها و همچنین خلق ابروهایی پرپشت برای تام بود. تولید و پخش انیمیشنهای تام و جری «دورۀ چاک جونز» از سال 1963 تا سال 1967 میلادی ادامه یافت و در طی این سالها با واکنشهایی متفاوت از سوی منتقدان و مخاطبان مواجه شد.

دورۀ دوم هانا-باربرا (1975 تا 1977 میلادی)

در سال 1975 میلادی، تام و جری دوباره به جمع خانوادۀ هانا-باربرا پیوستند. در این دوره که از سال 1975 تا سال 1977 میلادی به طول انجامید، تام و جری در 16 بخش از برنامه‌های ترکیبی ساخت استودیوی هانا-باربرا حاضر شدند. با توجه به اینکه در هر یک از این بخشهای ترکیبی، سه قسمت از انیمیشن تام و جری پخش می‌شد، در مجموع، تام و جری در 48 قسمت مجزا حضور داشتند. در این دوره، عنوان مجموعۀ مرتبط با شخصیتهای تام و جری، «نمایش تام و جری» (The Tom and Jerry Show) نام داشت. از ویژگیهای بارز این مجموعه این بود که تام و جری پس از سالها دشمنی، با هم دوست شده بودند و در کنار هم با مسالمت (صلح نِسبی) در ماجراهای متفاوت نقش‌آفرینی می‌کردند.

دورۀ فیلمِیشن (1980 تا 1982 میلادی)

در تاریخچۀ تولید انیمیشن تام و جری، نام شرکت و استودیوی انیمیشن‌سازی «فیلمیشن» (Filmation) نیز به عنوان یکی از تولیدکنندگان به چشم می‌خورد. این استودیو ساخت مجموعۀ انیمیشنی تام و جری را در فاصلۀ بین سالهای 1980 تا 1982 میلادی بر عهده داشت. این مجموعه که با عنوان «نمایش کمدی تام و جری» (The Tom and Jerry Comedy Show) پخش شد تفاوتهای زیادی با قبل داشت. در این دوره تام و جری دوباره به اصل خویش بازگشتند و دشمنی و تعقیب و گریز خود را از سر گرفتند، در نتیجه حالت دوستی مربوط به «دورۀ دوم هانا-باربرا» (در بالا اشاره شده) کاملاً از بین رفت. دیگر تفاوت عمدۀ این سری، اضافه شدن شخصیتهای متفرقه به داستانهای موش و گربه بود. شخصیتهایی که بعضاً خود سابقۀ حضور در آثاری مستقل را داشتند به عنوان شخصیتهای مکمل به ماجراها اضافه می‌شدند و در روند داستانی تأثیر می‌گذاشتند.

دورۀ سوم هانا-باربرا (1990 تا 1994 میلادی)

در سال 1990 میلادی، پروژۀ تولید تام و جری برای سومین بار به «هانا-باربرا پروداکشنز» واگذار شد. البته در این دوره که تا سال 1994 به طول انجامید، هانا-باربرا به جای شرکت «اِم‌جی‌اِم» یا همان «مترو-گلدوین-مایر»، با شرکت «ترنر اینترتینمنت» (Turner Entertainment) به عنوان شریک تجاری همکاری کرد (شرکت «اِم‌جی‌اِم» در سال 1986 توسط شرکت «ترنر اینترتینمنت» خریداری شد). هانا-باربرا برای دورۀ سوم خود، سراغ سوژۀ جدیدتری رفت. این بار به جای پرداختن به زندگی روزمرۀ تام و جری، دوران کودکی این دو شخصیت مورد توجه قرار گرفت و در نتیجۀ آن مجموعه‌ای با عنوان «نمایش کودکی تام و جری» (The Tom and Jerry Kids Show) ساخته شد. در این سری، شخصیتهای تام و جری ظاهری کودکانه یافتند و محوریت داستانها نیز بیشتر به اتفاقات و ماجراهای رایج دوران کودکی معطوف شد؛ موضوعاتی که کودکان خردسال راحت‌تر می‌توانستند با آنها ارتباط برقرار کنند.

قسمتهای مستقل تام و جری (سال 2001 و سال 2005 میلادی)

پس از اتمام پخش مجموعۀ «نمایش کودکی تام و جری» در سال 1994 میلادی، تا سال 2006 هیچ مجموعۀ منسجم و معتبری با محوریت شخصیتهای تام و جری ساخته نشد. در طی این سالها، تام و جری به طور رسمی فقط در دو قسمت کوتاه مجزا ظاهر شدند که یکی در سال 2001 و دیگری در سال 2005 به نمایش در‌ آمد.

عنوان قسمتی که در سال 2001 برای نخستین بار پخش شد، «گربۀ عمارت‌نشین» (The Mansion Cat) نام داشت. این قسمت به طور اختصاصی برای شبکۀ تلویزیونی «بومرنگ» (Boomerang) ساخته شده بود.

قسمت مجزای دیگری که تاریخ نمایش آن سال 2005 ذکر شد، «گارد کاراته» (The Karate Guard) نام داشت. بهانۀ ساخت این قسمت، جشن شصت و پنجمین سالگرد تولید انیمیشن تام و جری بود که به طور تقریباً مفصلی برگزار شد. نمایش این انیمیشن کوتاه نیز بخشی از برنامه‌های این جشن نسبتاً باشکوه بود.

دورۀ وارنر بِرادِرز (2006 تا 2008 میلادی)

در نیمۀ اول سال 2006 میلادی، یک مجموعۀ جدید با عنوان «داستانهای تام و جری» (Tom and Jerry Tales) توسط «وارنر برادرز انیمیشن» تولید شد. این مجموعه که فرآیند تولید و پخش آن تا سال 2008 ادامه داشت، شامل 26 قسمت نیم ساعته بود که در هر قسمت، 3 انیمیشن کوتاه مجزا از ماجراهای تام و جری گنجانده شده بود. البته در این سری همۀ قسمتها جدید نبودند؛ از آنجا که برخی از قسمتهای تام و جری در سالیان گذشته تولید شده بود اما در زمان خود تنها به صورت محدود (خارج از آمریکا و انگلستان) به نمایش در آمده بود، تولید مجموعۀ «داستانهای تام و جری» فرصتی را مهیا کرد تا این قسمتها در قالب این مجموعه، ابتدا در آمریکا و انگلستان و سپس در سایر نقاط جهان پخش تلویزیونی شوند.

دورۀ دوم وارنر بِرادِرز (2014 میلادی)

در سال 2014 میلادی، «وارنر برادرز انیمیشن» با همکاری «رِنِگِید انیمیشن» (Renegade Anilmation) اقدام به ساخت سری جدیدی از مجموعۀ تام و جری کرد. این مجموعه با نام تکراری «نمایش تام و جری» ولی با سبک و سیاقی کاملاً جدید و معاصر ساخته و پخش شد. «نمایش تام و جری» در قالب 26 قسمت یازده دقیقه‌ای تولید شد که در هر قسمت دو انیمیشن کوتاه تام و جری گنجانده شده بود. نکتۀ جالب این سری این بود که با آنکه از نظر تصویری همه چیز نو و بدیع کار شده بود، از نظر صوتی فضایی ویژه و آشنا برای مخاطب ترتیب داده شده بود؛ در واقع، برای جلوه‌های صوتی مرتبط به شخصیتهای تام و جری از صداهایی استفاده شده بود که فرآیند ضبط آنها مربوط به سالهای آغازین انیمیشنهای تام و جری (دهۀ 1940 و دهۀ 1950 میلادی) بود.