نام اصلی
|
خسرو شایگان
|
ملیت
|
ایرانی |
سال تولد
|
1317
|
سال درگذشت |
1385
|
نقشهای شاخص
|
پروفسور مورتیمر / مجموعۀ انیمیشنی «بلیک و مورتیمر (98-1997)»
گویندۀ تیتراژ / مجموعۀ انیمیشنی «فوتبالیستها»
جادوگر بزرگ / مجموعۀ انیمیشنی «ماجراهای سندباد (76-1975)»
|
صداپیشۀ «وروجک» و «کارآگاه گجت»
-- «خسرو شایگان»، صداپیشه، مدیر دوبلاژ و مترجم خوب کشورمان در سال 1317، در شهر تهران متولد شد.
-- در سال 1334، همکاری خود را با سازمان صدا و سیمای ایران آغاز کرد.
-- پس از استخدام در صدا و سیما، به عنوان مدیر دوبلاژ و صداپیشه در امور دوبلۀ بسیاری از آثار تلویزیونی مشارکت جست.
-- صدای شایگان، از جمله صداهای صاف و صیقلی دوبلاژ بود که اگر گاهاً زنگی هم داشت، بهجا و مناسب به کار میرفت. گهگاه نیز خود او برای اجرای یک نقش خاص، حالت صدایش را عمداً خشدار، غمزده و خسته مینمود.
-- خسرو شایگان در 2 سال پایانی عمر خود، به خاطر سرطان روده، در منزل به کار ترجمه اشتغال داشت. وی سرانجام در اثر همین بیماری، در تاریخ بیستم اسفند ماه سال 1385، دار فانی را وداع گفت. روحش شاد و یادش گرامی باد.
از دوبلههای درخشان مرحوم «خسرو شایگان» در حوزۀ انیمیشن، میتوان به صداپیشگی شخصیت «پروفسور مورتیمر» در مجموعۀ انیمیشنی «بلیک و مورتیمر» اشاره کرد.
دیدگاهها
راستش، احساس میکنم اساتید فن و کارشناسان تخصصی امور دوبله میتونن به شما پاسخ دقیقتر و بهتری بِدَن، ولی بنده هم در حد بضاعت و اطلاعات خودم سعی میکنم در پاسخ به سؤال شما به یه سری نکات اشاره کنم.
در مورد کمیت آثار دوبله شده، با اینکه آمار دقیقی در دسترس نیست، ولی تصور میکنم تعداد این آثار نسبت به گذشته کمتر نشده و حتی بیشتر هم شده، منتها چون خیلی از دوبلهها از طریق مجاری غیر رسمی و گاهاً غیر قانونی ارائه میشن، بعضاً این تصور پیش میاد که تعداد آثار اخیراً دوبله شده کمتر از گذشتهست.
اما در مورد کیفیت آثار دوبله شده، کاملاً با شما هم عقیدهام. من هم فکر میکنم کیفیت آثار دوبله شده نسبت به گذشته پایین اومده. اما چرا؟ از نگاه خودم به این سؤال پاسخ میدم:
1- نسل طلایی دوبلهی ایران به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، متعلق به دهههای 40، 50 و 60 خورشیدی بوده. بسیاری از بزرگان دوبلهی ایران که خیلی از اونا در زمینۀ دوبلۀ آثار انیمیشنی هم فعالیت داشتن، متأسفانه الان در قید حیات نیستن و جایگزینهای این عزیزان هم، علیرغم اینکه در بِینِشون اشخاص مستعد و خوبی یافت میشه، نتونستن اون طور که باید و شاید جای خالی صداهای ماندگار رو پُر کنن.
2- در گذشته، سازماندهی امور دوبلاژ دارای یکپارچگی و انسجام بود. علیالخصوص بخش عمدۀ آثار انیمیشنی توسط امور دوبلاژ سیما و در سایر موارد از طریق یکی دو استودیوی دوبلاژ قدرتمند دوبله میشد؛ ولی الان، تعدّد استودیوهای دوبله و لجامگسیختگی امور دوبلاژ، صدمات جدی به کیفیت آثار دوبله شده وارد کرده.
3- استودیوهای مستقلی که در گذشتۀ نه چندان دور، عملکرد نسبتاً قابل قبولی از خود به جا گذاشته بودند (مثل استودیوی «گلوری»)، متأسفانه به دلیل وجود اختلافات داخلی و عدم برخورداری از ساختارهای منسجم تشکیلاتی، مدام دچار تغییر و تحول و از دست دادن سرمایههای انسانی خود شدند که این مسئله به کاهش کیفیت دوبلههای این استودیوها منجر شد.
4- برخی از دوبلورهای جوان و تازهکار، متأسفانه نسبت به دوبلورهای نسل قبل، طاقت و تحمل کمتری دارند و دوست دارند یکشبه راه صد ساله رو طی کنند. در قیاس با دوبلورهای نسل قبل که با دستمزدهای ناچیز و صرفاً به عشق دوبله وارد عرصۀ دوبلاژ شده بودند، متأسفانه خیلی از دوبلورهای نسل جدید صرفاً با انگیزههای مادی و کسب شهرت وارد این عرصه شدهاند که این قِشر به مرورِ زمان، بعد از برآورده نشدن آرزوهاشون، یا این عرصه رو ترک میکنن یا نسبت به این حرفه کممیل میشن و حداکثر توان خودشون رو برای دوبلۀ آثار به کار نمیبَرَن.
5- شتابزدگی در امور دوبله، تبدیل به یکی دیگه از آفتهای این عرصه شده. خیلی از استودیوهای دوبله، برای اینکه آثار رو هر چه سریعتر به مرحلۀ پخش و توزیع برسونن، کیفیت آثار رو فدای شتاب در اتمام کار میکنن که این مسئله خیلی زیانباره.
6- برای کاهش کیفیت دوبلۀ آثار، به یه سری مسائل دیگه هم میشه خلاصهوار اشاره کرد: کمبود تجربۀ مدیران دوبلاژ نسل جدید؛ کمبود کیفیت ترجمهها از زبان اصلی به زبان فارسی؛ داخل کردنِ بیش از اندازۀ شوخیها و گفتارهایی که اصلاً در اثر اصلی وجود ندارند؛ استفاده از برخی نوآوریها و ابداعات در دوبلۀ آثار خارجی که خیلی از وقتها این بدعتها به کیفیت دوبلۀ آثار خدشه وارد کرده (مثل استفاده از لهجههای اقوام ایرانی برای صداپیشگی شخصیتهای آثار خارجی)؛ مشکل همیشگی مسائل مالی و کمبود دستمزد و حقوق فعالان عرصۀ دوبله؛ عدم پشتیبانی مؤثر از حرفۀ دوبله (چه توسط نهادهای رسمی و دولتی و چه از طریق اشخاص و شرکتهای خصوصی)؛ افزایش خارج از عُرف صداهای تقلیدی (تقلیدِ سطحِ پایینِ برخی دوبلورهای جوان از صداهای بزرگان عرصۀ دوبله)؛ عدم ورود طیفهای گوناگون صدا به عرصۀ دوبله و مشابه بودن خیلی از صداها؛ عدم بهرهگیریِ حداکثری از ظرفیتهای موجود و عدم استفاده از تمامی تواناییهای دوبلورهای جوان؛ ضعف در استعدادیابی و ضعف در پرورش استعدادهای عرصۀ دوبله.
غیر از موارد فوق، احتمالاً موارد دیگهای هم هستن که ممکنه از قلم افتاده باشن. همون طور که اشاره کردم، این موارد صرفاً در حد دانستهها و شنیدههای بنده از عرصۀ دوبلاژ بودهاند؛ قطعاً نظرات پیشکسوتان و کارشناسان حرفهای این فن، سنجیدهتر و دقیقتر از نظرات بندۀ حقیر هستند.
امیدوارم توانسته باشم در حدّ وُسع خودم پاسخی شایسته به پرسش شما داده باشم.
امیدوارم هنر/صنعت دوبلاژ کشورمون، روز به روز پیشرفت کنه و دوباره به روزهای طلایی خودش برگرده.
برای شما هم آرزوی موفقیت دارم و از شما بابت همراهی با «جاکارتونی» سپاسگزارم.